Soms heb je na een ongeluk, operatie of geweldsdelict, last van terugkerende klachten. Slecht slapen, hoofdpijn, last van je onderrug of schouders, een spanning in je maag, zijn enkele voorbeelden. Hoe verwerk je eigenlijk een heftige (of traumatische ervaring)?
Ik benoem in deze blog 7 lichamelijke principes die horen bij het ondergaan van een heftige gebeurtenis en uiteindelijk leiden tot verwerking en balans:
- Het principe van evenwicht
- Vechten, vluchten, bevriezen
- Overlevingsmechanismen (zoals: dissociatie)
- Trillen, schudden, beven
- Blokkade uit je lijf
- Acceptatie
- Balans / evenwicht
In deze blog zal ik mijn eigen ervaring delen om uit te leggen dat verwerking niet alleen iets mentaals is, maar met name iets is van het gehele lichaam.
- Het principe van evenwicht
Mijn eigen ingrijpende ervaring, gaat terug naar mijn bevalling. De dag dat ik mijn dochter het leven gaf en ik voelde dat ik het leven verliet.
Een bevalling is een oerervaring waarbij ik het principe van evenwicht goed kan uitleggen. Een bevalling is een dans van je gehele lichaam, in samenwerking met jouw kindje. Je start in een fase van stilte, voelt de flow van de eerste krampen in je buik, dat gaat over in een ritme van staccato weeën, je gaat vol overgave (of je wil of niet) de fase in van een chaos waarbij je kindje ter wereld komt en zal daarna met je kindje samenvallen als het op je buik tot rust komt. Zoals met alle dynamiek – volgt er daarna rust. Dat is het prachtige van ons lichaam. Na turbulentie, volgt rust en herstel. Dat is evenwicht.
- Vecht, vlucht, of bevriezen
Mijn eerste bevalling verliep ook zo. Alleen na de fase van rust, bleek ik opeens veel bloed te verliezen. De placenta kwam niet los en ik had een inwendige bloeding. Door het snelle bloedverlies werd een spoedoperatie ingesteld. Ik herinner mij dat ik vast werd gebonden op de operatietafel, geen enkel idee had wat er gaande was, en ik paniek voelde opkomen. Mijn lichaam was totaal verstijfd. Verwarring, onbegrip, angst. De primitieve vecht-, vlucht- of bevriesreactie is een waardevolle respons van het lichaam. In mijn geval zorgde de bevriesreactie voor een verdoving. Daardoor heb ik weinig pijn ervaren.
- Overlevingsmechanisme zoals dissociatie
Mijn ervaring zette zich voort doordat het bloedverlies aanhield. Na het verliezen van 4 liter bloed, was het alsof ik mijn lichaam verliet. Dat kan een bijna-doodervaring zijn geweest (zo heb ik het destijds ervaren), maar het kan ook onderdeel zijn van de overlevingsstrategie: dissociatie. Omdat de ervaring te groots is om te bevatten (lees verwerken), ontstaat er als het ware een afstand tussen jou, je gedachten en je emotie. Op die manier kun je de situatie alsnog aan.
- Trillen, rillen, schudden en beven
Om weer balans te vinden, zet het lichaam na een traumatische gebeurtenis een aangeboren proces in. Je lichaam gaat als vanzelf trillen, schudden, schokken. Dat is een manier om de dreigende situatie van ons af te schudden. Dat kun je dus ook ervaren na een ongeluk, verkrachting, ongeval of een andere noodsituatie.
Zo ontwaakte ik ook uit de narcose. Door enorm, ongecontroleerd te beven. Dit mechanisme zorgt voor de allereerste stap in verwerking. Afschudden, uit de gevoelloosheid komen, en weer kunnen voelen in het hier en nu.
- Blokkade uit je lijf
Maanden na de mooiste en meest ingrijpende dag van mijn leven, bleef ik flashbacks houden, nachtmerries en een “onverklaarbare” pijn aan mijn rechterheup. Ook werd ik erg emotioneel als ik over bevallingen hoorde of sprak. En dan weet je dat de tijd niet alle wonden heelt, maar je mag werken aan een actieve, maar wel geleidelijke (!) verwerking.
De schrik die er bij iedere heftige gebeurtenis is, zet zich veelal vast in je lijf. Alsof iedere cel in je lichaam de herinnering in zich draagt van de schrik die je destijds hebt ervaren. Als de verwerking niet voltooid kan worden, dan vormt er zich een blokkade in je lijf die zich vaak uit door pijn.
Een therapeut zal je ondersteunen om de blokkade te doorbreken. Dat kan bijvoorbeeld d.m.v. EMDR, of hypnotherapie. En ook hierbij komt een vorm van “schudden, trillen, beven” vrij. Dat hoeft niet perse door het letterlijk trillen van je gehele lijf. Dat kun je ook ervaren doordat je voelt dat je moet huilen, boos wordt, dat je van koud naar warm gaat, of dat je kippenvel krijgt. Belangrijk is om dat natuurlijke proces op weg naar evenwicht dan de ruimte te geven. Vertrouw op het evenwicht dat je lichaam zoekt en dat rust of opluchting zal volgen. Je lichaam gaat opnieuw, in stappen, verwerken.
Verwerken van heftige gebeurtenis
- Acceptatie
Wat ingrijpende gebeurtenissen zo verwarrend maken, is dat je onderdelen van de ervaring kwijt kunt zijn. Of niet precies snapt waarom je niet anders hebt gereageerd.
In mijn geval begreep ik de pijn in mijn rechterheup niet. Totdat ik door een lichamelijke therapiesessie weer de herinnering had van de weeën en de kramp die ik daarna had aan mijn rechterbovenbeen en bil.
Door de verwarring hoor ik mensen in mijn praktijk, zichzelf soms verwijten maken. “Heb ik daar nog steeds last van!” of “Waarom ben ik toen niet voor mijzelf opgekomen?”. Als je de context waarin het voorval plaatsvond beter overziet, dan kun je milder zijn voor jezelf en kun je jouw gevoelens van nu beter accepteren.
Spiraal van verwerking
En zo verwerk je laag voor laag. Wat je vandaag niet kunt verwerken, verwerk je morgen. Dwing jezelf niet om meer te doen dan je aankunt; volg je lijf. Soms onder begeleiding van een therapeut. Soms gewoon thuis, alleen, of met liefdevolle aanwezigheid van een vriend of vriendin.
Door steeds een laag te verwerken, bouw je veerkracht op. Je merkt dat je niet meer overmand wordt door emoties of dat je JUIST weer DURFT te voelen. Je bent veerkrachtig omdat je weet dat je jezelf soms intens verdrietig kunt voelen, maar daarna ook weer rust en geluk kunt ervaren. Je leert in te zien dat er talenten in jou schuilgaan om hiermee om te gaan, die je eerder van jezelf niet kon zien. Scherpe pijn wordt milde pijn, of verdwijnt. Je leert door ervaring wat evenwicht is en zult merken dat dit gevoel van balans zich meer en meer verbreedt.
Dat is verwerking. Dat is het dynamische principe van evenwicht. Zo vind je balans.
Carla van Loon, Integratief therapeut
No Comments